In de zomer van 2023 werd er in 7 procent van de eikenbomen de eikenprocessierups aangetroffen. Ter vergelijking: in 2019 ging het om maar liefst 53% van de eikenbomen. De hoeveelheid insecten is elk jaar anders, maar er worden voor dit jaar ook niet veel eikenprocessierupsen verwacht.
Verwachtingen
De verwachting dat het dit jaar mee zal vallen komt vanuit het feit dat mensen steeds meer de natuurlijke vijanden van de processierups proberen te bevoordelen. Denk bijvoorbeeld aan het opeten van nestkastjes van vogels, waaronder spreeuwen en koolmeesjes. Vogels die graag rupsen op hun menukaart hebben staan.
Verder zijn bepaalde wespen ook funest voor de processierups. Zij leggen namelijk in de rups eitjes. Wat sommige daarom doen is bloemen en kruiden met nectar naast de eikenboom planten voor die wespen. Daarnaast spuiten mensen ook gif. Alleen is dat ook schadelijk voor de boom. En dat mag dus niet.
Een ander fenomeen wat je nu wel ziet is dat rupsen nesten in de grond gaan maken. Dat kan ook voor nieuwe uitdagingen zorgen.
Boom verwijderen?
Heb je extreem last van de eikenprocessierups en helpen de tips voor nestkastjes en het planten van specifiek bloemen en kruiden niet? Dan is het soms mogelijk: een boom laten verwijderen. Bedenk wel dat je volgens de Nederlandse wet van 15 maart tot 15 september geen bomen mag omhakken of verwijderen. En je hebt een vergunning nodig vaak. Dus wil je nog een boom laten verwijderen, onderneem dan snel actie nu het nog kan.
Over de eikenprocessierups
De eikenprocessierups, ook bekend als Thaumetopoea processionea, is een kleine, harige rups die zijn naam dankt aan zijn voorkeur voor eikenbomen. Deze rupsensoort staat bekend om zijn potentieel gevaarlijke effecten op zowel de gezondheid van mensen als op de ecosystemen waarin ze leven.
De eikenprocessierups doorloopt verschillende levensfasen, beginnend als eitje dat in clusters op de takken en twijgen van eikenbomen wordt gelegd. Na het uitkomen groeien de rupsen snel en gaan ze door verschillende vervellingsstadia voordat ze zich uiteindelijk verpoppen tot vlinders. Het is echter de larvale fase, waarin de rupsen in groepen samenleven en zich voeden met eikenbladeren, die de meeste problemen veroorzaakt.
De eikenprocessierupsen zijn te herkennen aan hun specifieke gedrag en uiterlijke kenmerken. Ze vormen vaak grote nesten op de takken van eikenbomen, waar ze in processie achter elkaar aan bewegen. Daarnaast zijn ze bedekt met microscopisch kleine brandharen die bij contact ernstige irritatie kunnen veroorzaken.
Gezondheidsrisico's
De brandharen van de eikenprocessierups kunnen bij mensen huidirritatie, jeuk en roodheid veroorzaken. In sommige gevallen kunnen ze ook ademhalingsproblemen veroorzaken, vooral bij gevoelige individuen. Het is daarom van essentieel belang om contact met deze rupsen te vermijden en geschikte voorzorgsmaatregelen te nemen.
Om blootstelling aan de brandharen van de eikenprocessierups te voorkomen, moeten mensen vermijden om eikenbomen en gebieden waar deze rupsen voorkomen aan te raken. In het geval van huidcontact is het belangrijk om de aangetaste huid grondig te wassen en indien nodig een arts te raadplegen voor behandeling van de symptomen.
Impact op het milieu door de eikenprocessierups
Naast de gezondheidsrisico's voor mensen kunnen grote populaties van de eikenprocessierups ook schadelijk zijn voor het milieu. Ze kunnen aanzienlijke schade toebrengen aan eikenbomen door ontbladering, wat kan leiden tot verzwakking en sterfte van de bomen. Dit kan op zijn beurt een domino-effect hebben op het ecosysteem en de biodiversiteit van het gebied verstoren.
Het beheer van de populaties van de eikenprocessierups omvat zowel natuurlijke als door de mens gemaakte benaderingen. Natuurlijke vijanden, zoals roofdieren en parasieten, spelen een rol bij het reguleren van de populaties. Aan de menselijke kant omvatten bestrijdingsmethoden het gebruik van pesticiden, mechanische verwijdering van nesten en biologische controlemaatregelen.
De activiteit van de eikenprocessierups vertoont seizoensgebonden patronen. De overlastperiode van de eikenprocessierups vindt meestal plaats in de lente en de zomermaanden, vanaf ongeveer april tot en met augustus. Dit is wanneer de rupsen actief zijn en zich voeden met eikenbladeren, waardoor ze nesten vormen en potentieel gevaarlijke brandharen verspreiden.
Er wordt voortdurend onderzoek gedaan naar effectieve methoden voor het beheersen van de populaties van de eikenprocessierups, evenals naar innovatieve benaderingen om de impact op mens en milieu te verminderen. Recente trends laten zien dat er meer nadruk wordt gelegd op duurzame en ecologisch verantwoorde methoden voor beheer en bestrijding.
