De schrijfwaardigheid van kinderen op school holt razendsnel achteruit, blijkt uit verschillende onderzoeken. De voornaamste reden? We hebben te maken met een computergeneratie, zeggen onderzoekers. Ruim 30 procent van de kinderen heeft veel moeite met schrijven, meer dan de helft heeft zelfs een slecht handschrift. Deze trend gaat verder dan alleen op de basisschool, ook op de middelbaren scholen wordt gemerkt dat de kinderen slordig en onduidelijk doen schrijven. Die kinderen hebben vaak niet een eigen handschrift ontwikkeld. Hierdoor schrijven ze langzaam en onduidelijk. Een probleem dat tijdens bijvoorbeeld proefwerken ontzettend groot is. Docenten geven aan soms hele toets antwoorden amper te kunnen lezen. De oplossing? Tablets en computers aan de kant schuiven, en meer ruimte maken voor de vulpen en het papier. Toch zijn er ook sommige onderzoekers die er niet zo’n groot probleem in zien. Hoe hun er over denken? Dat en veel meer lees je in dit artikel.
Is het een probleem?
Ja, zeggen de docenten op zowel de basis- en middelbaren scholen. Zij zien bijvoorbeeld ook dat schrijflessen steeds meer plaats maken voor andere lesprogramma’s. Dat begint zelfs al op de pabo’s. Tien jaar geleden kwamen de motorische en taalkundige vaardigheden dagelijks voorbij, tegenwoordig is dat nog maar enkele keren per week. Schrijfexperts waarschuwen dan ook de Nederlandse overheid. Door meer te gaan schrijven slaat het brein ook de informatie beter dan bijvoorbeeld met een computer. Het probleem ligt niet alleen bij de scholen. Zo zegt de voorzitter van de Algemene Verenging Schoolleiders dat de kinderen met een minder grote ontwikkeling naar de basisschool komen dan dat ze dat vroeger deden.
Knutselen en kleuren
Hoe dat komt? Thuis draait het steeds minder om spellen spelen. Kinderen brengen vooral hun tijd door achter de tv en computer. Meestal is dat doordat de ouders geen keuze hebben, wegens werk of andere tijdsproblemen. Kleuren en knutselen helpt bijvoorbeeld ontzettend goed om de motoriek van de schrijfbewegingen te ontwikkelen. Docenten op de middelbare scholen geven dan ook aan op dit moment niet goed te weten hoe ze die problemen moeten oplossen. Zij hebben namelijk helemaal niet voldoende uren in de week, om de kinderen een goede schrijfvaardigheid te leren.
Het hoort bij de tijd
Niet iedereen ziet er perse een probleem in, zo zijn er enkele onderzoekers die zeggen dat dit simpelweg bij de periode hoort waarin we momenteel leven. Het is een overgangsfase; volwassen mensen zijn nog volledig opgegroeid met een Parker pen en een stuk papier. Dit terwijl kinderen op scholen vrijwel dagelijks de meeste tijd spenderen met een tablet of laptop. Zij zeggen dan ook dat dít de toekomst is. Ja, kinderen moeten niet hun schrijfvaardigheden verwaarlozen, maar een gigantisch groot probleem vinden zij het niet. Toch is dit een mening die tot een kleine minderheid behoort. Andere zeggen namelijk dat het schrijven nooit zal verdwijnen. Het hebben van een goed handschrift is ontzettend belangrijk. Spelling en grammatica kun je al bijvoorbeeld ontzettend lastig leren, op het moment dat je de zinnen en woorden niet goed kunt opschrijven. Daarnaast zorgt schrijven ook voor een goede hand-oogcoördinatie.
De oplossing
Al sinds 2022 komen we in Nederland ruim negen duizend leraren te kort. Hierdoor kan er niet verwacht worden dat het gehele schrijfprobleem wordt opgelost op school. Ouders en verzorgers kunnen hier ook een steentje aan bijdragen. Zoals eerder benoemd, knutselen en tekenen is de eerste stap om te zorgen voor een goede schrijfvaardigheid. Daarnaast kun je thuis ook schrijfoefeningen doen met je kind. Belangrijk daarbij zijn de volgende punten:
- Goede zithouding: Zorg dat de voeten plat op de grond staan en de heupen en knieën van het kind in een hoek van 90 graden staan. De stoel moet aangeschoven worden naar het tafeltje toe. Zorg ervoor dat er precies één vuist tussen de buik en tafel past. Zorg ook voor de juiste hoogte, het kind moet zich niet hoeven te bukken. Deze stabiliteit speelt een belangrijke rol, net zo als;
- De bladligging: Leg het blad een beetje gedraaid richting het kind, ongeveer een graden of 20 á 30. Zorg dat de niet-schrijfhand aan de bovenhoek van het blad komt te liggen, dit zodat het niet in de weg ligt en het ook het blad doet ondersteunen. Hierdoor hoeft het kind zijn schrijfhand in principe niet van het blad te halen, om verder te kunnen schrijven.
- Een fijne motoriek: Als ouder zul je hier niet ontzettend veel verstand van hebben, toch zijn er enkele makkelijke punten om op te letten. Zo moet het kind de pen heel soepel vasthouden, er hoeft geen kracht gezet te worden. Het vaakste gebruiken kinderen de ‘dynamische driepuntsgreep’. Hierbij duwen ze de duim, wijs-, en middelvinger tegen de pen. Deze handgreep wordt vaak gebruikt bij vijf tot zes jarige. De pengreep begint meestal als ‘onrijp’ hierbij ligt de pen in de handpalm en wordt er bewogen vanuit de pols, arm of romp.
