Als er één land is dat leeft met water, dan is het Nederland. We varen erop, zwemmen erin, vissen erin en wandelen erlangs. Van de Friese meren tot de Maasplassen en van het IJsselmeer tot de grachten in Amsterdam: water is overal om ons heen.
Maar juist dat water, waar we zo trots op zijn, staat onder druk. De Nederlandse wateren hebben steeds meer te maken met vervuiling, klimaatverandering en de gevolgen van intensieve recreatie. En dat heeft invloed op ons allemaal: op de natuur, op de dieren en op hoe wij van het water kunnen blijven genieten.
De drukte op en rond het water
Zodra de zon zich laat zien, trekken we massaal naar het water. Boten varen af en aan, mensen picknicken langs de oevers en kinderen springen het meer in voor een frisse duik. Dat klinkt gezellig en dat is het ook, maar het heeft ook gevolgen.
Hoe meer mensen op het water komen, hoe groter de kans dat de natuur eronder lijdt. Motorboten maken golven die oevers beschadigen, afval blijft liggen en vissen en vogels raken gestrest door lawaai en drukte. Vooral op populaire plekken, zoals de Loosdrechtse Plassen en het IJsselmeer, merken we dat de waterkwaliteit achteruitgaat.
Schoon, helder water wordt steeds zeldzamer. Waterschappen slaan alarm; blauwalg, vervuiling en verdwijnende waterplanten bedreigen de balans tussen mens en natuur.
Wat het veranderende klimaat doet met onze wateren
Het weer in Nederland verandert. Zomers worden warmer en droger, terwijl we in korte tijd juist meer hevige regenbuien krijgen. Dat heeft grote gevolgen voor het water.
Tijdens droge periodes verdampt er veel water, waardoor meren en rivieren lager komen te staan. Bij extreme regen komt er juist te veel water tegelijk, wat vervuiling veroorzaakt. Bovendien warmt het water zelf op, waardoor vissen en planten minder zuurstof krijgen.
Wie hier meer over wil weten, kan het artikel wat betekent de klimaatverandering voor Nederlandse rivieren lezen. Daarin wordt uitgelegd wat er gebeurt met onze rivieren als de temperatuur stijgt en het weer extremer wordt.
Slim omgaan met waterbeheer
Nederland is beroemd om zijn dijken en sluizen, maar goed waterbeheer gaat tegenwoordig verder dan dat. Het gaat niet alleen om droge voeten houden, maar ook om schoon en levend water behouden. Waterschappen werken hard om het water schoner te maken. Ze leggen natuurvriendelijke oevers aan, beperken lozingen van afvalwater en proberen de biodiversiteit te herstellen. Ook bedrijven en recreatieorganisaties doen mee. Steeds meer jachthavens worden afvalvrij en elektrische boten zijn in opkomst. Maar ook wij, als recreanten, kunnen helpen. Geen afval achterlaten, rustig varen in natuurgebieden en rekening houden met dieren die er leven; het zijn kleine stappen met groot effect. Zo zorgen we samen dat de Nederlandse wateren gezond blijven.
Duurzaam genieten van het water
Duurzaam genieten betekent niet dat je minder plezier hebt, maar dat je bewust omgaat met de natuur. Dat kan op allerlei manieren: elektrisch varen, kanoën op rustige plassen of vissen zonder schade aan te richten.
Voor vissers zijn er tegenwoordig bijvoorbeeld visvakanties op maat door heel Nederland. Tijdens zo’n vakantie kun je ontspannen vissen op prachtige locaties, terwijl er aandacht is voor het behoud van gezonde visstanden en schoon water. Zo wordt recreatie niet alleen leuk, maar ook verantwoord.
Ook andere vormen van waterpret veranderen. Suppen, zeilen en zwemmen op plekken waar het rustiger is, geeft vaak een mooiere ervaring. Je hoort de vogels, ziet het water helder bewegen en merkt dat natuur en mens elkaar niet hoeven te storen.
Waarom schoon water voor iedereen belangrijk is
Schoon water is niet alleen fijn voor natuurliefhebbers, maar ook belangrijk voor onze economie. De watersport, campings en horeca verdienen hun brood dankzij het water. Als de kwaliteit van meren en rivieren achteruitgaat, komen die banen en inkomsten in gevaar.
Bovendien heeft schoon water invloed op onze gezondheid en leefomgeving. Niemand wil zwemmen in vervuild water of vissen in een rivier vol afval. Door nu te investeren in duurzaamheid, zorgen we ervoor dat onze kinderen later ook kunnen genieten van het water zoals wij dat nu doen.
Samen de koers veranderen
Gelukkig groeit het bewustzijn. Steeds meer Nederlanders begrijpen dat water geen vanzelfsprekendheid is. Scholen, gemeenten en natuurorganisaties werken samen om kinderen en volwassenen te leren hoe belangrijk schoon water is.
Ook online is er veel te vinden over verantwoord recreëren. Wie zich wil laten inspireren, kan een kijkje nemen in het volgende artikel, namelijk: in de zomer het water op. Daar vind je handige tips om te varen of te zwemmen zonder schade aan de natuur aan te richten.
Onze Nederlandse wateren zijn een van de mooiste dingen die ons land te bieden heeft. Door er zuinig op te zijn, kunnen we er nog generaties lang van blijven genieten: rustig, schoon en vol leven.
