Een muntje nodig om gebruik te maken van een openbaar toilet, of wat kleingeld bij elkaar schrapen voor een ijsje bij de ijscoman? Voor veel liggen deze dagen in het verleden. Dit komt doordat digitale alternatieven steeds gebruikelijker worden in winkels en horeca. Het is handiger en maakt de portemonnee wat minder zwaar. Toch speelt contant geld nog steeds een rol in het dagelijks leven. Er is namelijk een gevoel bij cash dat moeilijk te vervangen is. Het weegt, het voelt echt. Je weet meteen hoeveel je uitgeeft.
Tegelijk is dat contant geld kwetsbaar. Je kunt het kwijtraken of te weinig bij je hebben, wat contant betalen soms juist onhandig maakt. Toch is het er nog steeds. De vraag is dan: voor hoelang?
Hoe gaan we vandaag om met ons geld?
Steeds minder mensen gebruiken dagelijks contant geld. Volgens recente cijfers daalt het aantal cashtransacties elk jaar. Jongeren pinnen het liefst of betalen met hun smartphone. Die trend zet zich duidelijk door. Toch zegt gebruik niet alles. Onderzoek toont aan dat mensen contant geld nog steeds als waardevol beschouwen. Veel huishoudens bewaren briefgeld in huis, als reserve. Ze willen voorbereid zijn op storingen of andere onverwachte situaties. Dat zorgt voor een blijvende rol van cash, zelfs als het minder vaak wordt gebruikt.
De historische rol van contant geld
Contant geld is lange tijd het standaard-betaalmiddel geweest. Iedereen gebruikte munten of biljetten om dingen te kopen of verkopen. Het voelde vertrouwd en was overzichtelijk. Niemand hoefde een wachtwoord of app te onthouden en het was overal beschikbaar. Ook zonder internet of stroom. Oudere generaties hechten daarom nog steeds veel waarde aan fysiek geld. Ze groeiden ermee op en vertrouwen het meer dan digitale middelen.
Voor kinderen is het juist een eerste manier geweest om met geld om te leren gaan. Je ziet wat je hebt en wat je mist, wat het tastbaar en begrijpelijk maakt.
De symbolische rol van geld: In veel culturen speelt cash ook een symbolische rol. Denk aan tradities met geldcadeaus of fooien. Deze gebruiken zullen niet zomaar verdwijnen, wat contant geld voorlopig nog steeds een onderdeel van het dagelijks leven maakt.
Digitalisering verandert hoe we betalen
Je hoeft tegenwoordig bijna nergens meer contant te betalen. Zelfs op straat gebruiken mensen vaak hun telefoon of smartwatch en hebben collectebussen een QR-code erop. Betaalverzoeken en QR-codes zijn snel, simpel en raken steeds meer ingeburgerd. Banken stimuleren deze ontwikkeling en investeren veel in apps en slimme betaaloplossingen. Ook overheden spelen mee. Die willen hiermee namelijk makkelijk zicht kunnen houden op het betalingsverkeer en belastingontduiking tegengaan. Contactloos betalen wordt dus bijna overal geaccepteerd, waardoor cash steeds minder nodig lijkt.
Toch levert deze ontwikkeling ook nieuwe vragen op. Niet iedereen voelt zich prettig bij digitaal betalen. Denk aan situaties waarin je liever anoniem blijft, zoals bij het bezoeken van een casino zonder Cruks registratie. In zulke gevallen speelt contant geld nog altijd een rol. Je bepaalt zelf wat je uitgeeft, zonder digitale sporen.
Waarom cash nog steeds een plek heeft
Niet iedereen kan of wil dus volledig overstappen op digitaal betalen. Sommige mensen hebben geen toegang tot een bankrekening, anderen vertrouwen het systeem niet of vinden het ingewikkeld. Vooral ouderen hebben hier moeite mee en stappen dus niet graag af van contant geld. Verder maakt cash je minder afhankelijk van technologie. Als je betaalapp crasht of je batterij leeg is, kun je nog steeds iets kopen, wat veel rust geeft. Nu denk je misschien dat het geen ramp is om even geen geld uit te kunnen geven, maar in noodgevallen is het hebben van cash toch echt zeer belangrijk. Veel mensen gebruiken dan ook bewust een combinatie van beide.
De keerzijde van een digitale samenleving
Hoewel digitaal betalen handig is, kent het ook nadelen. Niet iedereen profiteert van deze ontwikkeling op gelijke manier. Mensen zonder toegang tot technologie vallen buiten de boot. Dat vergroot bestaande ongelijkheid. Digitale betalingen maken het ook makkelijker om gedrag te volgen. Elke transactie laat namelijk een spoor achter. Die data kunnen vervolgens worden opgeslagen, verkocht of gebruikt voor reclamedoelen en niet iedereen voelt zich daar prettig bij.
Ook hackers en datalekken vormen een risico. Digitale veiligheid is nooit honderd procent gegarandeerd. Foutjes kunnen leiden tot grote gevolgen. Daardoor is het goed dat er nog een alternatief bestaat. Cash vervult die rol voorlopig nog prima.
Wat zeggen cijfers en toekomstbeelden?
Experts verwachten dat we op termijn naar een hybride model gaan. Digitale betalingen zullen de norm worden, maar cash verdwijnt niet volledig. Overheden houden die optie voorlopig bewust open. Sommige landen overwegen zelfs een wettelijk recht op contant betalen. De toekomst lijkt digitaal, maar zonder volledig afscheid van fysiek geld. Die balans blijft voorlopig belangrijk voor het vertrouwen in het hele betaalsysteem.
